De lijst van opties
Als je verslaafd bent is er maar een ding belangrijk en dat is je middel! Elke verslaafde heeft een voorkeursmiddel, cocaïne, alcohol, ghb, wiet noem maar op.
In eerste instantie wordt er veelal geëxperimenteerd met middelen en op den duur kom je uit bij het middel dat je blijft gebruiken. Je zogenaamde “ drug of choice”.
Er gebeurt enorm veel in dit proces en het moment dat een middel de “kwaliteit” van je leven verhoogd ten opzichte van de momenten dat je niet gebruikt, is het moment dat je een verslaving kan ontwikkelen.
Het middel krijgt namelijk een functie in je leven en de functie is stress reduceren.
Stress die je oploopt vanuit nare gevoelens, ruzies, teleurstellingen, een baan verliezen, moeite met het leven, ziekte of een overlijden. Nare gevoelens zoals verdriet, pijn, angst, eenzaamheid, verlegenheid, schaamte, onzekerheid verdwijnen (tijdelijk) als het middel gebruikt wordt. De emoties komen altijd weer terug en wat is er dan makkelijker dan het middel opnieuw te gebruiken en weer even niet stil te staan bij wat er werkelijk is.
Mensen die geen verslaving hebben zullen met deze gevoelens moeten omgaan op een andere manier. De ene praat met een psycholoog en leert deze gevoelens een plek te geven en de ander heef een hechte vriend(in), partner, ouder en praat zo over wat hij/ zij meemaakt en dwars zit. Dat wil niet zeggen dat ze nooit vastlopen in het leven, alleen weten ze de weg naar hulp te vinden doordat er verbinding is met mensen die ze lief zijn en deze mensen hen wellicht aanraden hulp te zoeken.
Hierdoor leert men gaandeweg in hun ontwikkeling wat te doen met deze nare emoties zoals teleurstellingen, pijn, verlies, verdriet , angst of boosheid en leren deze te verdragen.
Als je een verslaving ontwikkeld hebt werkt dit allemaal anders. Door het middelen gebruik leert men dat je het probleem wel oplost met je middel. De lijst van opties om op een andere manier met gevoelens om te gaan wordt daardoor steeds korter.
Gebruiken is de makkelijkste manier van vergeten, geen verantwoordelijkheid hoeven dragen en in een andere state of mind te komen. In verslaving is gebruik de “enige” manier om met welke emotie dan ook om te gaan.
Zodra mensen in herstel gaan en in behandeling gaan wordt meer en meer duidelijk hoezeer gebruik hun leven en dat van hun naasten in beslag heeft genomen.
De verbinding die iedereen eigenlijk wil heeft plaats gemaakt voor boosheid en verdriet.
In behandeling wordt geoefend om anders om te gaan met deze nare gevoelens van verdriet, stress, boosheid, angst enz. Delen in de groep, praten met naasten, bewegen, sporten en inzicht krijgen in wat er werkelijk in iemand leeft, geeft een fijn gevoel.
Een gevoel van gezien worden, gehoord worden en geliefd voelen. Dit geeft een goed gevoel, en het gevoel om moeilijke zaken in het leven aan te kunnen. De lijst met opties voordat je gaat gebruiken neemt toe, er komen steeds meer positieve ervaringen in het nieuwe gedrag.
Men leert om te kunnen praten in plaats van isoleren, emoties te uiten i.p.v. opkroppen, naar een ander om te kijken i.p.v. egoïsme, liefde te geven i.p.v. alleen maar te ontvangen. Zo wordt de lijst van opties langer en langer voordat een terugval in middelen door het hoofd gaat. In het brein wordt natuurlijke dopamine aangemaakt door deze positieve gevoelens waardoor in herstel het gevoel ontstaat dat je weleens clean en sober door het leven zou kunnen gaan.
MAAR…….
Hoewel de lijst van opties steeds langer wordt om clean en sober te blijven, blijft een terugval ALTIJD op de lijst van opties staan. Ik neem regelmatig het voorbeeld van een goede vriend en oud-collega van mij die 19 jaar clean was. Zijn relatie begon te wankelen, zijn werk begon te wankelen, en hij raakte in een depressie.
Deze depressie leidde tot een terugval in heroine en cocaïne wat ervoor zorgde dat hij alles kwijtraakte.
Hij is een paar jaar later overleden na een zeer moeizame periode.
Dit heeft mij - inmiddels 27 jaar clean - doen realiseren dat hoe lang de lijst van opties ook is om op een gezonde manier met problemen om te gaan, GEBRUIK nog altijd onderaan die lijst staat.
Als voor iemand in herstel niets meer werkt en het oude gedrag weer toeneemt, is er altijd nog de mogelijkheid om te gebruiken, want OOIT heeft gebruik iets positiefs voor je gedaan, en dat is je brein NOOIT vergeten.
William Donker,
GGZ Agoog en ervaringsdeskundige counselor.